Rock Werchter stapt over op een cashloos betaalsysteem. Het illustreert het psychologische spelletje achter veel festival- en eventtransacties.
Wie dit op Rock Werchter rondliep, zal dat zonder drank- en eetbonnetjes gedaan hebben. Het festival schakelde over op een systeem van cashloos betalen, met scanbare polsbandjes. Voor een festival is dat geen kleine stap - bars en eetkraampjes zijn een belangrijke bron van inkomsten. Maar het is er wel één met een lange aanloop: Tomorrowland, Wecandance en Paradise City werken al jaren met een cashloos systeem. De belangrijke lessen?
1. Een bandje doet minder pijn dan een kaart
Technologisch zouden we ook met bankkaart kunnen betalen. Best Kept Secret en Live is Live kozen daar al voor. Waarom dan toch nog het polsbandje? "Dat systeem heeft een aantal onmiskenbare voordelen voor consument én organisator", zegt evenementenexpert Peter Decuypere. "Het maakt transacties vlotter en diefstal wordt nagenoeg uitgeschakeld. Met bankkaarten ben je als festival ook afhankelijk van betaalterminals van externe spelers. Uit een eigen systeem haal je meer informatie: je kan inschatten welke bars het drukst zijn op welke uren, of wat het meest verkocht wordt."
Ook psychologie speelt een rol, weet professor Nathalie Dens. Zij voert aan de Universiteit Antwerpen onderzoek naar onder meer consumentengedrag. "Contactloos geld uitgeven ervaren we als minder 'pijnlijk' dan cash betalen, een pincode moeten intikken of zelfs bonnetjes uitgeven. Dat ervaren we onbewust als verlies, omdat je iets fysiek afgeeft. Als je je bankkaart zelfs niet moet zien, schakel je dat gevoel uit, en ben je je minder bewust van wat je uitgeeft." Volgens Decuypere past dat perfect bij het festivalconcept: "Festivals zijn een opschorting van je zorgen – de kater is pas voor als je thuiskomt."
2. Een ‘coin’ doet minder pijn dan een euro
Om de pijn van het betalen te verzachten, proberen bedrijven de band met de werkelijke prijs van een product zo veel mogelijk door te knippen, weet Dens. "Daarom dat bijvoorbeeld Starbucks geen eurotekens bij de prijzen zet." Op festivals vertaalt zich dat in eigen munteenheden: 'pearls' op Tomorrowland, 'coins' op Werchter. Die bonnetjessystemen hadden ooit als doel om berekeningen te vereenvoudigen: producten werden vaak verkocht in veelvouden van 0,5. Dat het nieuwe systeem meer complexiteit aankan, bewijst de opmars van kommagetallen op prijslijsten: een Calippo kostte op Werchter Boutique 1,2 coins, een bakje friet 1,9.
Een festival als Les Ardentes laat bezoekers gewoon euro's op hun polsbandjes zetten - een systeem waar ook consumentenorganisatie Test Aankoop voor pleit. Live Nation, dat Rock Werchter organiseert, verkiest een eigen digitaal bonnetjessysteem om niet af te hangen van de connectiviteit van de betaalterminals: desnoods kunnen de papieren bonnetjes nog bovengehaald worden. "Maar als organisator weet je ook: mensen zúllen fouten maken in de omrekening, en zo het overzicht verliezen", zegt Dens. "Op zich wordt daar niemand bij bedrogen", benadrukt Peter Decuypere. "Maar we moeten er geen doekjes om winden: het blijft een truc van de foor."
3. Wat wel pijn doet: je geld terugvragen
De digitale bonnetjes bieden een duidelijk voordeel tegenover hun papieren voorlopers: als je er nog over hebt, kun je die laten terugbetalen. Toch was er deze week stennis rond de drempels die daarbij opgetrokken worden. De terugbetalingsaanvraag vereist enkele administratieve formaliteiten, kan pas vier dagen na het festival opgestart worden en brengt een transactiekost van 3,5 euro met zich mee.
"Dat zijn allemaal psychologische drempels", zegt Dens. "Ook dat weet een organisator. Het lijkt op promoties die cashback beloven: bij hun aankoop denken mensen dat het een goeie deal is, maar wanneer ze achteraf nog meerdere stappen moeten doorlopen om hun geld terug te krijgen, hebben ze vaak interessantere dingen te doen."
"Ik ga niet zeggen dat organisatoren die niet geïnde bonnetjes in hun budgetten schrijven, maar ze houden er wel rekening mee", zegt Decuypere. "Net zoals je moet anticiperen op een percentage tickethouders dat niet komt opdagen, wat resulteert in een verlies van consumptie op het terrein. Het spreekt voor zich dat die overschotbonnetjes de winstmarge van een organisator niet mogen bepalen – maar het kan wel een fijne bonus zijn."
