In Nederland gingen de deuren van het hele uitgaansleven eind juni wagenwijd open. Toegangstesten moesten grootschalige besmettingen voorkomen, maar tijdens het tweedaagse technofestival ‘Verknipt’ in Utrecht testten achteraf maar liefst 1.100 van de ruim 20.000 festivalgangers positief.
De Utrechtse afdeling van de Nederlandse gezondheidsdienst GGD concludeert nu uit contactonderzoek dat die besmettingen er niet kwamen door één enkele superverspreider, maar wel door meer dan 130 bezoekers of 34 procent van de 400 onderzochte besmette festivalgangers. Die waren al besmet nog voor ze het festivalterrein betraden.
De gezondheidsdienst vond geen aanwijzingen van grootschalige fraude, maar acht het waarschijnlijk dat door de lange geldigheid van een negatieve sneltest destijds (40 uur) veel festivalgangers niet eens wisten dat ze besmet waren. Negentig procent van de onderzochte besmette festivalgangers had eerder die week andere uitgaansgelegenheden bezocht. Ze zijn daar mogelijk besmet geraakt, hoewel de helft al minstens één keer gevaccineerd was.
"Dit onderzoek toont aan hoe kwetsbaar het werken met toegangstesten is", zegt viroloog Steven Van Gucht. "Vandaar dat wij er als wetenschappers altijd wat terughoudend over zijn. Een negatieve test geeft geen enkele garantie dat je de besmettingen uitschakelt. Ik ben niet tegen testen, maar het Covid Safe Ticket geeft wel de illusie dat alle risico’s worden uitgeschakeld."
De GGD noemt de te lange geldigheid van de sneltest een mogelijke oorzaak. Het is de inkorting van de geldigheidsduur van de sneltest van 48 naar 24 uur die Pukkelpop de nekslag gaf. "Vanuit wetenschappelijk oogpunt hebben we altijd aangedrongen om de sneltest maximaal 24 uur te laten gelden. Eigenlijk is het zelfs ons advies om de geldigheidsduur pas te laten ingaan vanaf het moment dat de test wordt afgenomen. Maar je moet uiteraard rekening houden met logistieke haalbaarheid. Dit onderzoek bewijst dat het een goede zaak is dat die termijn sterk is ingekort."
Beschermingslaag
Volgens Van Gucht zullen de testevenementen, die dit weekend starten, geen duidelijkheid brengen over het nut van toegangstesten. "We zien al vanaf het begin van de crisis dat de verspreiding van het virus heel heterogeen gebeurt. Het kan op negen evenementen goed gaan en de tiende keer zit je met een grote besmettingshaard. Daarom zou ik altijd een tweede beschermingslaag inbouwen. Door handgels aan te bieden en door duidelijk te maken dat het mondmasker nog steeds nuttig kan zijn. In Nederland hebben we gezien dat de verspreiding ook in tenten kan gebeuren dus zorg daar als organisator voor verluchting en creëer voldoende ruimte voor mensen die wel afstand willen houden. Het is ook te vroeg om als festivalganger iedereen te gaan omhelzen. Nulrisico kan natuurlijk niet, maar het is toch niet slecht om nog wat drempels in te bouwen."
Vanaf 13 augustus starten de grote evenementen waaronder de Formule 1 van Francorchamps met 75.000 toeschouwers. ‘Ook daar heb je geen garantie dat je het virus buiten houdt met testen. Al is daar minder circulatie dan op een festival. Op festivals wandelen mensen door elkaar en blijven ze overnachten op de camping. Daarom blijf ik benadrukken dat de beste oplossing voor muziekfestivals vaccinatie is.’
