Transcript
Organiseer je een evenement waarop meer dan 85 dB geluid wordt geproduceerd, dan ben je verplicht geluidsmetingen uit te voeren. Maar hoe doe je dat precies? Waar moet je op letten? Ik vraag het aan een expert ter zake: Marcel Kok.
Dag Marcel, welkom in de studio.
Dag Kevin.
Vandaag hebben we het over geluid meten, want vanaf 85 dB is het tegenwoordig wettelijk verplicht om te gaan meten. Waar start je? Hoe begin je daarmee?
Ik zou als eerste de vergunning goed doorlezen. Daarin staat tot welk niveau je ontheffing hebt. Soms is dat 95 dB(A), soms is dat 100 dB(A) en in een heel enkel geval een getal daartussen. En vervolgens ga je je meting plannen: je meetinstrument, je meetpositie, wat je met het resultaat gaat doen...
Oké, maar laten we misschien met een meetinstrument beginnen, want je hebt een aantal dingen meegebracht: je hebt een laptop, je hebt een decibelmeter daar, je hebt nog een ander model... Wat zijn de verschillen?
De verschillen zijn talrijk. Dit is een hele eenvoudige geluidsmeter van niet meer dan een paar honderd euro. Die kun je via het internet overal kopen. Allerlei varianten. Daarmee kun je heel snel een hele goede indruk krijgen van het geluid. Dan hebben we nog een officiële geluidsmeter, bedoeld voor de officiële onderzoeken. Dat is deze. Die kost uiteraard een stukje meer. En die heeft talrijke mogelijkheden. Voor muziekevenementen is het tegenwoordig heel gangbaar om een meetcomputer in te zetten, waarbij de geluidstechnicus meteen de getallen vanaf een mooi display kan lezen.
Maar voor een evenement, volstaat die goedkoopste of heb ik een meer geijkt duurder toestel nodig?
Een heel duur toestel is niet nodig, maar in de wet staat dat de resultaten bewaard moeten worden. En dan verval je toch gauw in een computer.
En is de verleiding... Ik heb het dit weekend zelf ook geprobeerd; op mijn iPhone heb ik nu ook van die dB-meet apps. Is de verleiding dan niet groot om zoiets te gaan gebruiken?
Dat is heel verleidelijk, maar het hangt sterk af van de kwaliteit van de microfoon die daar in zit gebouwd. En sommige microfoons kunnen de hoge geluidsdruk niet aan. Er zijn een paar die zijn wel goed, maar...
Voor een professioneel evenement toch maar beter een professioneel toestel dan. Zo'n computer; is dat iets wat je inhuurt? Je huurt gewoon een toestel en je zet dat daar? Of heb je daar ook iemand bij nodig die cijfers kan gaan lezen, interpreteren en op een evenement gaan reageren als het fout loopt?
Dat hangt van je organisatie af. Als je een eenvoudige fuif hebt die niet al te gecompliceerd is qua productie, dan kun je het beste volstaan met het inhuren van een eenvoudige meetcomputer. De geluidstechnicus kan die soms zelf al meebrengen en die kan daar keurig op aflezen en de resultaten bewaren. Is het feest wat ingewikkelder? Ik noem eens wat: 5 tot 7 areas, dan zou je nog steeds een aantal computers kunnen inhuren, maar dan moet je er eigenlijk ook iemand bij hebben die de computers op tijd aanzet, die de resultaten toch enigszins bewaakt, en die de computers wee op tijd opruimt en de files bewaart. Een adviseur inhuren, wat ook een vraag was van jou, dat moet je pas doen als er problemen zijn op het gebied van decibellen.
En wat voor problemen kunnen dat dan bijvoorbeeld zijn?
Nou, hoe goed de computer ook is; de computer leest niet de vergunning. En soms zijn er problemen in de vergunning: het toegestane niveau is te laag of er komen tijdens het evenement toch nog problemen. Er komen misschien te veel klachten van de buren of er komen problemen omdat er een overschrijding is, of dat het niveau tóch omhoog moet, maar de vergunning staat het niet toe. Kortom: als er echt serieuze discussies en problemen ontstaan, dan wordt het tijd om een deskundige in te huren.
Maar dat moet je wel op voorhand beslissen dan natuurlijk, want op het moment dat het evenement bezig is, is het misschien wat te laat, hè?
Dat klopt, en dat hangt ook een beetje samen met de omvang van het evenement, complexiteit van het evenement, en mijn opdrachtgevers bijvoorbeeld die zien het als serieuze business die elk jaar weer door moet gaan. En net zoals een belastingadviseur of een veiligheidsadviseur huren ze een geluidsadviseur erbij. We hadden het er in het begin van het gesprek ook over; niet alleen welk meettoestel ga je gebruiken maar ook over meetpunten.
Waar zet je die meter?
De wet in Vlaanderen is opgesteld ter bescherming van de publieksoren, dus de geluidsmeter, althans; de microfoon, moet daar staan waar het publiek is. Het liefst in het midden. Het zou wel handig zijn als daar een beschermde omgeving is in de vorm van een front of house; een mengtafeleiland. Maar dan moet je eerst een vergelijking maken. Ik geef een voorbeeld: je hebt een feestzaal en je besluit om licht- en geluidsregie bovenop het balkon neer te zetten. Hele slechte positie overigens. Dan zou je eigenlijk eerst met de microfoon naar beneden op de vloer het niveau moeten afregelen op 100 dB(A) of 95, en vervolgens moeten meten bij de mengtafel wat daar dan mee correspondeert. Bijvoorbeeld 97 of 92.
En dat verschil dan altijd bijtellen?
En dat verschilt dan altijd; goed bewaken. En op die manier kun je ook op andere posities meten. Soms zit dat zelfs al ingebouwd in de software en soms moet je even dat uitvinden op de vloer zelf.
De discussie is altijd, je haalt het heel terecht aan: de wetgeving is er ter bescherming van de deelnemers aan je evenement, maar iemand die midden van de zaal staat, die krijgt toch een totaal andere geluidsdruk dan iemand die vlakbij de speakers staat?
Dat hangt een beetje af van de omvang van het evenement. Tegenwoordig zie je bij de meeste evenementen met meer dan een paar duizend bezoekers een line array hangen, grote luidsprekerkasten, maar die staan altijd nog een paar meter van het publiek af. En de spreiding van het voor naar achter over het publieksvlak is tegenwoordig redelijk egaal en daar zit niet meer dan enkele decibellen tussen. Een probleem kan inderdaad ontstaan bij een wat kleinere zaal waarbij de luidsprekers op het podium of net voor het podium zijn opgestapeld, en waar het publiek heel dicht bij de luidsprekers kan. Soms is dat een keuze van het publiek; die willen met hun hoofden in de luidsprekers hangen. En soms denk ik: misschien moet je toch één of twee meter afstand bewaren.
We zien hier ook een livemeting van ons interviewgebeuren. En ik zie die cijfers continu peaken, terug naar hun gemiddelde gaan. Hoe luider ik spreek, hoe hoger dat ding gaat. Als je gaat meten en je hebt een geluidsnorm, bijvoorbeeld: je mag maar tot 100 dB. Ik noem nu maar wat, hè? Wil dat dan zeggen dat je peak tot 100 dB gaat of je gemiddelde? Hoe werkt dat?
In de wet is voorzien over een gemiddelde. Je kunt heel veel parameters meten: peakgeluid, statistische niveau’s, gemiddeld geluid... Er is gekozen voor een gemiddelde; dat maakt het wat eenvoudiger, want muziek is heel erg dynamisch en je kan moeilijk alle pieken weghalen. Ja, want dan wordt het heel erg flat. Je zou ook nog op verschillende plaatsen in het publiek kunnen meten. Je kunt verschillende tijdsgemiddelden aanhouden, maar het is heel duidelijk voor de hoogste categorie: 102 dB(A) over een kwartier en daaruit resulterend 100 dB(A) over een uur.
Oké Marcel, ik heb heel wat bijgeleerd over decibels vandaag. Hartelijk dank voor je komst naar de studio.
Graag gedaan.
En u beste kijker: bedankt voor het kijken en alweer tot volgende week!
