Transcript
Terreurdreiging is helaas een harde realiteit. Maar hoe verhoog je de aandacht voor het risico op aanslagen tijdens evenementen? Ik praat erover met ex-paracommando en veiligheidsexpert Chris Corre.
Dag Chris, welkom terug in de studio.
Goedemiddag Kevin.
We hadden het in de vorige aflevering al over omgaan met conflicten. Nu gaan we een stapje verder. Helaas is terreurdreiging in onze maatschappij een harde realiteit. Je hebt het zelf meegemaakt, hé. Bij de aanslagen in Zaventem was jij vlakbij?
Klopt. Ik was die dag op Zaventem les aan het geven. Ik geef les aan de mensen van Airport Inspection en ik zat eigenlijk vlak tegenover het vertrek, waar de bommen zijn afgegaan. Wij werden opgeschrikt door een zeer luide knal, gevolgd door een drukgevoel. Je voelde die druk ook wel. Dan een paar seconden later is de tweede explosie geweest en dan zijn wij bijna als eerste hulpverleners de vertrekhal binnengelopen. Dus ik ben daar inderdaad wel met de neus op de feiten gedrukt geweest.
Ja, dat zal wel. Sowieso, evenementen zijn een verhoogd risico, hé. We hebben het ook in Parijs gezien. Kan je dat überhaupt voorkomen?
Neen. Ik denk dat beveiliging, bewaking op zich nooit 100% is. Wat is bewaking of wat is beveiliging? Het is het percentage dat iets kan fout lopen zo klein mogelijk maken. Maar 100% dat kan niemand garanderen.
OK, maar wat moet je dan als organisatie doen om dat percentage zo klein mogelijk te krijgen?
Ik denk dat het belangrijk is, en in de meeste gevallen gebeurt dat de laatste maanden wel, dat er een zeer goede samenwerking is tussen alle disciplines. En daarbij zie ik de bewakingssector ook als een aparte discipline. Ik noem dat wel eens de zesde discipline, omdat we met vijf disciplines zitten. Nu het is belangrijk om de bewaking daarin te betrekken. Waarom? Omdat wij meestal ook wel in grote getale aanwezig zijn. Dus dat zijn heel veel ogen die kunnen observeren. Uiteraard moeten die mensen daar dan ook wel attent op gemaakt worden. Alert worden voor gemaakt dat zij op een bepaalde manier gaan observeren. Wij noemen dat situational awareness. De awareness van de mensen moet verhogen. En dan spreek ik niet alleen over de veiligheids- en bewakingsdiensten, maar zelfs van elke burger. We zouden eigenlijk naar een verhoogde waakzaamheid moeten gaan zonder dat het paranoia wordt.
Maar wat moet dat dan inhouden? Waar moeten we dan precies waakzaam voor zijn?
We moeten voorzichtig zijn en we spreken over een groot woord dat er is bijgekomen bij de strijd tegen terreur, profilering. Ik ben niet volledig akkoord met het woord profilering of profiling. Ik denk dat we meer moeten spreken over gedragsanalyse. Het is belangrijk dat we op een bepaalde manier gaan observeren en bepaalde gedragingen die niet thuishoren in het patroon van de verwachting gaan opmerken. En daar verder gaan observeren. Ik denk dat dat zeer belangrijk is. Want een grote fout, als we dan over profiling willen spreken, is racial profiling.
Daar is voor de zomer nog een hele discussie over geweest in de media ook.
Dat is een grote fout. Maar we gaan bepaalde bevolkingsgroepen of bepaalde etnische groepen bijna over-observeren, waardoor misschien andere belangrijke zaken buiten ons gezichtsveld geraken. Dus racial profiling is zeker een grote fout. We moeten spreken over gedragsanalyse. Het mooie aan gedragsanalyse is dat dat internationaal is. Dus bijna alle mensen die op de wereld leven, hebben bepaalde tics, gaan bepaalde gedragingen vertonen wanneer ze zenuwachtig zijn, iets van plan zijn, iets te verbergen hebben.
Kan je dan eens een voorbeeld geven? Hoe zou je dat aan iemand kunnen zien?
Opnieuw moet ik dan spreken over de non-verbale communicatie. Mimiek, de manier van kijken. Mensen gaan zich meestal afzonderen. Ze gaan op een bepaalde manier schichtig om zich heen kijken. Tics. Ze zijn zenuwachtig. Ze hebben bijvoorbeeld zweethanden. Ze beginnen zenuwachtig ergens op te tikken. Ze gaan bepaalde dingen proberen te noteren. Ze gaan bepaalde dingen proberen te filmen, foto’s nemen van iemand. Vragen stellen. Je moest eens weten hoe gemakkelijk je informatie kan krijgen, omdat mensen daar niet me bezig zijn.
Gewoon vragen?
Gewoon vragen. Dat zijn dingen die ik in de opleiding ook wel eens gebruik als we dan rollen spelen. Dat ik bijvoorbeeld vraag, ik doe ook security en met hoeveel zijn jullie? En werken jullie dan in verschillende shiften? Zijn jullie ook mobiel? En dan merk je soms -niet bij iedereen uiteraard- dat sommige mensen vrijwillig veel informatie geven. Dat zijn allemaal dingen, dat hoort er ook bij. Dat zijn zaken waar we alert moeten voor zijn. Als een baliemedewerkster iemand opmerkt die toch wel vreemde vragen begint te stellen, dan zouden er bepaalde alarmsignalen moeten afgaan en op het moment dat die persoon zich verwijdert -opnieuw, ik zou dat niet doen als die persoon er bij staat- toch wel aan iemand gaan doorgeven, kijk, is het misschien opportuun om die persoon verder te observeren?
En, verder observeren? Want je gaat er dan niet op af en je gaat die er niet op aanspreken?
Het houdt ook altijd een risico in. Dus, we gaan inderdaad verder observeren door mensen die daar dan misschien voor opgeleid zijn. En dan gaan we kijken of we die persoon gaan volgen. Hoe gedraagt die persoon zich verder? Zijn er inderdaad indicaties dat we die persoon moeten aanspreken? Op het moment dat we die persoon moeten aanspreken, moeten we daar andere veiligheidsfactoren bijnemen? Moeten we daar een perimeter gaan instellen? Heeft die persoon een rugzak bij? Heeft die een tas bij? Dat zijn allemaal factoren, dat is natuurlijk heel moeilijk om op voorhand te zeggen, we gaan het zo of zo doen. Elke situatie is anders.
Maar, best getrainde mensen die daar ervaring me hebben?
Best getrainde mensen. Wat we nu ook wel zien op grote evenementen, dat we -en weer de verkeerde naam- profilers gaan inschakelen. Maar het zijn eigenlijk mensen getraind in gedragsanalyse, die bezoekers gaan observeren. Het gedrag dat zij vertonen, is dat normaal voor het gedrag dat verwacht wordt op zo een bepaald evenement? Is dat niet, kijk, dan moeten er opnieuw een aantal alarmbellen gaan rinkelen. Moet die persoon verder geobserveerd worden en indien nodig, moeten er opgeschaald worden en moeten de veiligheidsdiensten ingeschakeld worden? Omdat zij natuurlijk meer bevoegdheden en meer mogelijkheden hebben dan wij.
Heel wat festivals starten met metaaldetectoren plaatsen, rugzakken controleren, al dat soort dingen. Is dat nuttig?
Zeker en vast. We spreken weer terug over het verkleinen van dat percentage. Hoe meer preventieve maatregelen die wij kunnen nemen, hoe moeilijker het wordt om bepaalde dingen binnen te brengen. En nogmaals, niets is 100% het gaat er weer over om dat percentage zo klein mogelijk te maken. Metaaldetectoren, fouilles, maar ook bijvoorbeeld explosive detection dogs (EDD) inschakelen, is daar een onderdeel van. Dus het zijn een aantal verschillende factoren die we gaan implementeren om het evenement gewoon veiliger te maken of de locatie veiliger te maken.
Heel veel controle aan de ingang; loop je dan niet het risico dat er gewoon buiten een soft target ontstaat?
Ja, dat risico loop je natuurlijk altijd. Daarom opnieuw dat ik zeg, we werken daar ook al met mensen die getraind zijn in gedragsanalyse, die buiten rondlopen. Dus niet enkele op het evenement. We gaan ook buiten al mensen opstellen die bepaalde zaken gaan observeren. Nu uiteraard, het risico volledig wegnemen, kan je nooit. En ik weet, een ophoping van mensen of een grote mensenmassa is altijd een risico, maar dat is nu eenmaal inherent aan grote evenementen.
Chris, ik onthoud vooral: waakzaam zijn en ervaren personeel inzetten.
Waakzaam zijn, ervaren personeel inzetten en toch aan iederéén vragen, jan-met-de-pet ook, observeren, situational awareness verhogen en als u iets ziet waarvan u denkt, kijk dit klopt niet, meld het! Want de grootste fout die wij in onze maatschappij maken, is we luisteren niet meer naar ons zesde zintuig. We verdringen dat. Maar als je zesde zintuig je iets vertelt, luister er naar.
OK, Chris. Dankjewel voor je komst naar de studio.
Graag gedaan.
En u, beste kijker, bedankt voor het kijken en alweer tot volgende week
